De mythe van het economisme – toespraak van de voorzitter van de Progressieve Partij tijdens de jaarvergadering 2016. Voor de inleiding van deze jaarvergadering maak ik gebruik van het boek van Jesse Klaver: De mythe van het economisme.
In het boek beschrijft hij zijn jeugd in Roozendaal.Hoe zijn Marokkaanse vader vlak na zijn geboorte is vertrokken, om nooit weer terug te keren.
En hoe zijn moeder hem opvoedde, samen met zijn Indische oma en Nederlandse opa. Zijn oma bracht hem het Indonesische begrip Kassian bij. Wij zouden dat nu vertalen met compassie of solidariteit.
Zijn opa werkte eerst in een fabriek, maar is later buurtwerker geworden en hij neemt hem mee naar demonstraties voor vrede, milieu en gerechtigheid.
Zijn moeder werkt veel om Jesse te kunnen laten studeren. Hij begon op het VMBO, later vervolgde hij zijn opleiding opbouwwerk op het HBO in ’s Hertogenbosch. Tijdens zijn studie was hij al actief in het actie werk.
Na zijn studie werd hij voorzitter van de CNV Jongeren, daarnaast was hij actief bij Dwars, de jongeren afdeling van Groen Links. Als 24 jarige kwam hij in 2010 in de Tweede kamer.
Hij beschrijft zijn bewondering voor een gehandicapte vriend, die maximaal 2 uur per dag kan werken. Hij bewondert hem meer dan die jongeren die na hun studie een goed betaalde baan in het bedrijfsleven krijgen.
Hij beschrijft de noodzaak om zuinig te zijn op de aarde:van de zorg om het verdwijnen van weidevogels, tot het smelten van de poolkappen.
Een ander punt is het belang van goed onderwijs. Iedereen moet zijn of haar hart kunnen volgen om de talenten te kunnen waarmaken, het mag niet uitmaken waar je wieg heeft gestaan. Maar ………. hij vraagt ook inzet van jongeren om die droom waar te maken, het komt je niet vanzelf aanwaaien.
Hij introduceert en beschrijft de term “economisme”.
Het louter door geld gedreven economie, waar andere waarden niet meer tellen. In het economisme kennen we van alles de prijs, maar we zijn vergeten wat de waarde is. Want wat is de prijs van: vrije tijd, vriendschap, natuur, medezeggenschap, schone lucht, kunst?
Via Reagan en Thatcher kwam de liberalisering en het economisme, mede door Lubbers en Kok, in Nederland.
Economisme is een manier om naar de wereld te kijken, het is een ideologie.
Hij geeft een aantal voorbeelden van het economisme:
1. BBP : Bij het bruto binnenlands product telt veel mee, ook negatieve dingen: verkeersongelukken, vervuilende fabrieken( maar niet de gevolgen van die vervuiling), oorlogswapens, enz.
Heel veel telt er niet mee: natuur, muziek maken, vervuiling van lucht, water en bodem, mantelzorg, enz. Toch wordt er politiek gemaakt met de cijfers van hetBBP. Een nieuwe en betere term is: Bruto Nationaal Geluk. Het meet b.v. ook de duurzaamheid, tevredenheid, leefbaarheid in de wijken, vrijwilligerswerk, enz.
2. De koolstofbubbel: zelfs Shell begint te beseffen dat het niet zo verder kan met het verbranden van de fossiele brandstoffen.
3. Belastingontwijking en -ontduiking. We hebben er onlangs veel over kunnen horen of lezen: de Panama Papers, maar het zouden ook de Dutch Papers kunnen heten.
4. De toenemende ongelijkheid in inkomen en vermogens.Minder dan 2 % van de huishoudens van Nederland bezitten 33 % van het vermogen: 390 miljard euro, echter 60 % bezit 1 %: gemiddeld 2500 euro.
5, Het geloof in de marktwerking en de liberalisering en de gevolgen voor de samenleving. Denk aan de energiesector, thuiszorg, gezondheidszorg, enz.
Hij geeft nog veel meer voorbeelden.
Hij geeft in zijn boek ook 10 tips voor veranderingen: over energie, de zorg, de banken, flexwerk, de belasting, enz. Te veel om het hier allemaal te benoemen.
Kunnen we iets van hem leren? Ik denk het wel.
Ik citeer:
“Ik pleit dan ook voor een andere vorm van politiek, waarin ikmijn waarden en ambities verwoord, benoem welke veranderingen ik wil realiseren. Het is de taak van politici om het maatschappelijk debat vorm te geven, in plaats van te volgen. Zij moeten lef tonen en niet bang zijn een keer te falen. Ook het vermogen om compromissen te sluiten hoort erbij. Ik zie liever een politicus die risico neemt, dan een politicus die risico mijdt.
Ik kreeg het van huis uit mee: jaag je dromen na – het kan! Zo wil ik politiek bedrijven: optimistisch en ambitieus. We moeten ons niet gek laten maken door angstscenario’s of de bewering dat wat we willen ‘toch niet kan’. Nederland zoals het er nu uitziet is het resultaat van keuzes uit het verleden. Als we willen kunnen we ook andere keuzes maken, als we willen kunnen we veranderen. Het politieke debat dat ik wil voeren gaat over de richting van die verandering.”
Het lijkt wel geschreven door onze fractie!
Ik hoop dat we nog lang het debat vorm kunnen geven, in plaats van te volgen (zoals veel andere partijen).
En dat we nog lang, ambitieus en optimistisch onze dromen zullen najagen.
Gerrit Stronks