Er zijn plannen voor een AZC in Aalten. Dit zorgt voor discussie in onze gemeenschap. Voor- en tegenstanders bestrijden elkaar met allerlei argumenten, vooral op de sociale media, waar en onwaar, gemeend of uit op onrust. Soms overdrijft men, soms wuift men echte bezwaren of angsten onterecht weg. PP wil bijdragen aan die discussie door in een serie artikelen vanuit visie en feiten een aantal hoofdthema’s te bespreken. Op de informatiebijeenkomsten door de gemeente werd door de buurtbewoners vooral onveiligheid als tegenargument genoemd. Daarom gaan we daar als eerste op in. Andere thema’s zoals wonen, locatiekeuze, proces en democratie komen later aan bod
Veiligheid in en rond de AZC.
Veiligheid kun je vanuit verschillende invalshoeken benaderen. In dit artikel bekijken we het vanuit de buurt (en daarmee ook vanuit andere Aaltense inwoners) en vanuit de asielzoekers.
- Veiligheid voor omwonenden.
Het is begrijpelijk dat omwonenden zich even achter de oren krabben als ze zo’n plan voor een AZC, vlak bij hen, te horen krijgen. Aalten is vergeleken bij grote steden een nogal ‘witte’ gemeenschap. Diversiteit in huidskleur, kleding en gewoonten zijn we hier niet zo gewend. En vaak geldt: onbekend maakt onbemind. Daarbij maken de jarenlange onrust stokende verhalen van populistische politici het niet makkelijker om een objectief beeld te vormen. Asielzoekers krijgen bijna overal de schuld van. We willen graag eerst wat feiten laten zien en dan onze overwegingen en inzichten delen.
Wat zijn de feiten als het gaat om veiligheid?
- In 2023 was 9% (2022: 7%) van de bewoners van COA- en noodopvanglocaties betrokken bij een incident;
- Het merendeel van deze incidenten (67%) vond plaats binnen een COA-locatie;
- 3,1% (2,8 % in 2022) van de bewoners was betrokken bij (ic verdacht van) een misdrijf. [1]
Is dat veel?
- Bij vergelijking van asielzoekers met Nederlanders met dezelfde demografische kenmerken en een vergelijkbare inkomenspositie (weinig inkomen) bleken asielzoekers juist minder vaak verdacht te zijn van criminaliteit. [2]
- Het aandeel geregistreerde verdachten van geweldsmisdrijven onder COA- en CNO-bewoners is juist relatief laag (12% t.o.v. 18% voor de Nederlandse bevolking).[3]
Intermezzo: Hoe zit het dan met trauma’s en testosteronbommen?
Om de angst voor asielzoekers aan te wakkeren wordt wel gewezen op de trauma’s die vluchtelingen hebben opgelopen en op opspelende hormonen.
M.b.t. trauma’s kan het volgende opgemerkt worden:
- Niet elke vluchteling heeft een trauma, ondanks de vaak heftige ervaringen. Ongeveer 13-25% van de vluchtelingen krijgt te maken met PTSS en/of depressie[4] .
Daarbij: “De relatie tussen trauma en overlast is heel gering. Mensen met trauma’s zijn vaak juist angstig, keren in zichzelf en durven in extreme gevallen amper de straat op. Het risico is vooral dat zij in een neerwaartse spiraal van eenzaamheid belanden en steeds moeilijker met mensen in contact komen. Overlast komt eerder van mensen met een ernstige psychiatrische stoornis die geen goede hulp krijgen, óf van mensen die helemaal geen aandoening hebben.” [5]
- Er is toenemende kennis over en aandacht voor trauma’s; therapieën bij vluchtelingen hebben succes.
- Kortom trauma’s bij vluchtelingen vormen vrijwel geen gevaar voor omwonenden; juist een veilige omgeving en hulp helpt vluchtelingen hun trauma’s te verwerken.
Testosteronbommen?
- Vanwege de overheersende leeftijdsgroep tot 29 jaar (34%) en het overheersende percentage mannen (72%) onder de asielzoekers wordt gezegd dat veel asielzoekers ‘testosteronbommen’ zijn en dat je moet vrezen voor je dochters;
- Een hoog testosterongehalte, samen met o.a. dopamine en (nor)adrenaline verhoogt de lust tot seks en agressie. Een ander hersengebied, de prefrontale cortex, heeft het vermogen om deze gevoelens onder controle te houden en af te remmen. Als dit gebied niet sterk genoeg is, of nog onvoldoende is ontwikkeld, zoals bij jongeren dan krijgen de lustgevoelens de kans zich te uiten in seksueel of agressief gedrag. We zien dan ook dat ongewenste activiteit op gebied van seks en agressie het meest voorkomt bij jongeren tussen de 16 en 25.[6]
- We zien dit effect o.a. bij voetbalrellen. Nederlandse hooligans vragen veel meer politie-inzet en zorgen voor aanzienlijk meer maatschappelijke schade dan asielzoekers. Als asielzoeker kijk je wel uit: als je ernstige vergrijpen pleegt als aanranding of verkrachting kun je het land uit worden gezet.
Tussenstand:
- De kans op een incident of misdrijf neemt licht toe wanneer een AZC wordt gebouwd, maar die toenemende kans is er ook bij ‘gewone’ woningbouw.
Wat wordt er gedaan aan veiligheid in en om een AZC?
Die licht toegenomen kans op overlast en criminaliteit, hoe klein ook, moet wel serieus worden genomen. En dat doen zowel COA als de gemeente dan ook. Een volwaardig AZC heeft dan het grote voordeel dat er permanent toezicht en gekwalificeerd personeel aanwezig is. COA heeft inmiddels veel ervaring met en kennis over overlast en criminaliteit en heeft meerdere methoden om preventief te handelen en als het nodig is in te grijpen.
- COA heeft de afgelopen jaren het aantal maatregelen telkens uitgebreid; de manier waarop COA-medewerkers omgaan met incidenten is scherper. Het totale aantal maatregelen dat werd opgelegd is veel sterker toegenomen dan het aantal geregistreerde incidenten. Het aantal opgelegde maatregelen steeg van 2.215 in 2017 naar 8.815 in 2023. Het aantal maatregelen is bijna verviervoudigd terwijl het aantal geregistreerde incidenten in die periode slechts 2,8 keer groter is. [7]
- Maatregelen die COA neemt: zie COA – Overlast, criminaliteit en maatregelen, www.coa.nl
- Ook vanuit het Rijk is er extra aandacht. Zo vallen asielzoekers uit ‘veilige landen’ na intake in ter Apel onder de “procesbeschikbaarheidsaanpak (pba)”. Deze is gericht om mensen met een kansarme aanvraag en overlastgevers versneld door de asielprocedure te laten gaan.[8]
De gemeente is verantwoordelijk voor de veiligheid buiten het COA-terrein. Boa’s en politie kunnen extra worden ingezet. En vooraf wordt er samen met COA – en liefst ook samen met de buurt! – een Veiligheidsplan opgesteld. Hierin kunnen maatregelen komen die speciale zorgen wegnemen of verminderen. 100% garantie voor 100% veiligheid kan niet worden gegeven, maar dat kan nergens. En ook de buurt kan een positieve factor worden als het gaat om veiligheid:
Wat kan de buurt zelf doen?
- Zorgen voor goede onderlinge verhoudingen, steun en communicatie (buurtapp);
- Zorgen voor goede contacten en korte lijnen met gemeente en politie;
- Zorgen voor goede contacten met COA, zodat eventuele overlast snel kan worden opgepakt en vervolg kan worden tegengegaan; een klankbordgroep is bijv. een effectief middel hiervoor;
- Zorgen voor goede contacten met asielzoekers. Ook voor hen geldt: tegen vrienden ben je aardiger dan tegen onbekenden. Daarbij kunnen ze elkaar corrigeren als het nodig is.
[1] Incidenten en misdrijven door bewoners van COA- en crisisnoodopvanglocaties 2017-2023 ; WODC cahier 2024-12. Een belangrijke oorzaak van de stijging is dat In 2023 het aantal asielzoekers erg hoog was (28% hoger dan in 2022)
[2] . Asielzoekers en overlast, de feiten op een rij | Blogs | Adviesraad Migratie; [3] WODC cahier 2024-12 pag 7. [4] Lichamelijke en psychische gezondheid vluchtelingen – Pharos [5] Hoe ons asielbeleid voor nog meer trauma’s zorgt – OneWorld [6] Testosteronbom: Testosteronbom, wat het is en is er wat aan te doen? [7] WODC Cahier 2024-12 pag 26. [8] Nationale aanpak overlast asielzoekers | Asielbeleid | Rijksoverheid.nl