Redactie, 18 maart 2023
Ook in Aalten heeft BBB een forse verkiezingswinst behaald. Maar liefst 40% van de 66% die is gaan stemmen – ruim 25% van de stemgerechtigden – stemde BBB.
Dit past in een trend. Al 15 jaar treedt er een verschuiving op van links naar rechts. Maar met name de middenpartijen moeten inboeten. Dat geldt landelijk en ook in Aalten.
Voor Tweede Kamer- en gemeenteraads verkiezingen zijn de grafieken vergelijkbaar. De trend begint ongeveer op het moment dat Rutte partijleider van de VVD wordt. Onder neoliberaal beleid wordt de sociale woningbouw afgebroken, stijgen bedrijfswinsten maar blijven inkomens en voorzieningen achter. Met name het platteland merkt dat. Streekvervoer, bibliotheek, scholen, gezondheidszorg verdwijnen uit de dorpen. Arbeid wordt flexibel en daarmee onzeker. Individualisme de heersende moraal. Als je in de problemen komt is dat je eigen schuld. Over moeilijke onderwerpen als klimaat, biodiversiteit (stikstof, voedselveiligheid) en armoede worden al decennia geen of slechts halfzachte besluiten genomen.
Deze politieke mix zorgt voor ongerustheid en onvrede bij steeds grotere groepen mensen. Waren het eerst alleen de minderheden die de klappen kregen, nu worden ook de middengroepen geraakt. Het vertrouwen in ‘de politiek’ daalt. Dat leidt soms tot apathie en cynisme, soms – en het lijkt steeds vaker – tot strijd. Denk aan jongeren die de straat op gaan voor wonen en klimaat, boeren die op de trekker naar Den Haag optrekken en stakingen in openbaar vervoer en zorg. Commerciële media spelen in op deze onvrede en wakkeren polarisatie aan. (zie artikel van Bas Jacobs in VN van 16-3). En meestal is het geen polarisatie op inhoud (dat is niet verkeerd!), maar op sentiment. Onjuiste frames worden niet rechtgezet maar versterkt (halvering van veestapel = halvering van boeren = einde van voedselvoorziening = ramp), terwijl de achterliggende reden en alternatieven niet worden genoemd of gebagatelliseerd (minder vee zorgt voor minder aantasting natuur en klimaat; en voor duurzame landbouw zijn juist méér boeren nodig).
Het is bekend dat onzekere, bange kiezers naar rechts schuiven. Rechtse partijen zijn echter vooral hoeders van de heersende belangen en willen geen structurele maatregelen. Een stem op rechts is dus niet persé goed voor jou en in het geval van BBB vooral een protest-stem. ‘Stem ze weg’. Het is vooralsnog niet helemaal duidelijk waar ze precies vóór hebben gestemd. Want niet alles kan. Dat beseft ook BBB zelf. Lijsttrekkers zeggen open te staan voor overleg en compromissen. BBB wil bestuursverantwoordelijkheid nemen. Dat is een positiever geluid dan van bijv de FvD destijds.
Protest betekent ook betrokkenheid. Mensen willen terecht weer aanhaken, willen erkenning en waardering voor en versterking van hun eigen positie en die van hun kinderen. Ook in achterstandswijken, ook op het platteland, ook voor de middengroepen. Dat zijn gezamenlijke belangen. Laten we hopen dat op basis van inhoud, van wetenschappelijke kennis, van argumenten die gezamenlijke toekomst wordt vormgegeven. Want die staat wél op het spel.
Bert