Bert Weevers, 30 oktober 2022
In oktober hadden college, ambtenaren en fracties dubbel werk. Naast de normale raadsvergadering moest ook de Begroting 2023 behandeld worden. Er was een Begrotingscafé, er werden schriftelijke vragen gesteld en beantwoord en er was een Oordeelvormende vergadering. Op 1 november gaat de Raad de begroting al dan niet gewijzigd vaststellen.
Algemene beschouwingen
In de begroting staat welke plannen de gemeente voor 2023 ev heeeft, wat die plannen kosten en welke inkomsten we verwachten. Met een doorkijk naar de komende jaren. De begroting is daarmee een belangrijk instrument bij het uitoefenen van de kaderstellende en controlerende rol van de raad.
De begroting wordt opgesteld door het college en is ahw een ‘offerte’ aan de raad. Met amendementen kan de raad het collegevoorstel wijzigen. De Raad is immers het hoogste orgaan in de gemeente en heeft het budgetrrecht, dwz bepaalt dus waar het geld aan wordt besteed.
En net zoals in de Tweede Kamer worden er over de begroting Algemene Beschouwingen gehouden. Elke fractie geeft kort (6 minuten) aan wat ze voor het komende jaar of jaren belangrijk vindt en vooral ook vanuit welke visie ze keuzes maakt en prioriteiten stelt.
Er zijn al enkele moties ingediend. PP stelt een Investeringsfonds voor Lage Inkomens voor.
Hieronder vind je alvast onze Algemene Beschouwingen en onze motie.
Tekst algemene beschouwingen
Ik wil starten met het ontkrachten van een hardnekkige mythe. En die luidt dat de economie moet groeien om aan zgn ‘leuke dingen’ zoals sociale zekerheid, klimaat en biodiversiteit te kunnen werken. Het is een mythe die desastreus uitwerkt voor lage inkomens en toekomstige generaties.
Feit is dat het omgekeerde van die mythe waar is. Een economie kan alleen bloeien als de sociale basis op orde is. Steeds meer wetenschappelijke onderzoeken leveren hiervoor de bewijzen aan. Een voorbeeld is het boek: De Onzichtbare Hand van historicus prof. van Bavel. Alle succesvolle markteconomieën in de afgelopen 2000 jaar ontstonden pas toen er een stevige sociale basis was, met een redelijke gelijkheid in inkomen, kennis en macht, met voldoende onderling vertrouwen. En andersom: die economieën gingen allemaal te gronde toen het verschil tussen arm en rijk en de machtsconcentratie te groot was geworden, toen de sociale basis verbrokkelde.
Grenzen aan de groei
Dit is geen links ideologisch verhaal, maar objectieve wetenschap. En dat moet ons aan het denken zetten over het overheidsbeleid, ook gemeentelijk. De grenzen aan de groei zijn bereikt.
Wat PP sterk bepleit is een verschuiving in het beleid van de gemeente en dus de begroting. Afstappen van het groei-dogma, dus minder focus naar bijv industrieterrein (want we hebben nu al een enorm personeelsgebrek), minder naar wegen ed; want die zijn al heel goed.
Kloof tussen arm en rijk
De echte problemen liggen bij de dreigende of al reëele armoede en de kloof tussen arm en rijk. Ook in onze gemeente. Energie-armoede is daar een schrijnend voorbeeld van. We moeten ons schamen dat in een rijk land als Nl mensen met dekens om thuis op een koude bank moeten zitten. Dit soort situaties is een belangrijke voedingsbodem voor de maatschappelijke onvrede en het teruglopend vertrouwen in de overheid. De overheid moet haar inwoners beschermen, en niet blind achter korte termijn belangen van bedrijven aanlopen.
We zien gelukkig wel een voorzichtige kentering:
-gemeente Winterswijk en Aalten organiseerden vorige week een tweedaags congres met als titel Sustainabilty “22. Enkele sprekers, zoals weervrouw Helga van Leur, maakten daar glashelder dat de tijd van dralen en vooruitschuiven voorbij is. Er is nu gedragsverandering nodig van iedereen: consumenten, producenten en overheden om de klimaatcatastrofe die ons te wachten staat te keren. Dus we moeten meer doen in plaats van alleen de rijksregelingen volgen
-onze begroting staat vol met global goals;
-de regio Achterhoek zet in haar toekomstig beleid volop in op het begrip brede welvaart. Maar wat heeft het voor zin als dit alleen een papieren tijger blijkt en niet gevolgd wordt door gemeentelijke betekenisvolle maatregelen om een bijdrage te leveren aan biodiversiteit, natuurinclusieve landbouw, circulair bouwen en het tegengaan van energiearmoede en co2 uitstoot.
Mooie beleidsdoelstellingen ook waarmaken
We kunnen wel aan mooie beleidsdoelstellingen, greenwashing, en globalgoalplaatjes doen, maar dat verplicht ons ook daar werk van te maken en niet steeds op de rem te gaan staan.
Onze wethouder is gelukkig al volop bezig met de armoede-problematiek. Maar laten we eerlijk zijn: de mogelijkheden zijn door landelijke regelgeving beperkt tot pleisters plakken. Wat we méér kunnen doen – in aanvulling op rijksmaatregelen – is versterken van de sociale basis door energiearmoede structureel aan te pakken: door de woningen van lage inkomensgroepen zo te verbeteren dat de energielasten structureel omlaag gaan. We doen dan ook een voorstel voor een Investeringsfonds voor lage inkomens.
Dat de overheid de plicht heeft om haar inwoners te beschermen betekent ook: toekomstgericht denken. Wat is werkelijk goed voor onze samenleving? De focus op ‘de economie’ heeft veel kapot gemaakt, denk aan armoede, klimaat, biodiversiteit. De eerder genoemde sociale basis, welzijn en volhoudbaarheid; dát zijn de wezenlijke zaken. Dat betekent soms dat korte termijn belangen van – veelal rijke – omwonenden moeten wijken voor het brede en lange termijnbelang van een gezond klimaat in het geval van windmolens of zonneparken. Dat betekent ook dat met belanghebbenden in gesprek wordt gegaan over stikstof en over biodiversiteit. De raad heeft vorige week de startnotitie biodiversiteit vastgesteld . De eerste zin luidt: “Voor de leefbaarheid van de aarde in de toekomst is het biodiversiteitsverlies het grootste probleem, op de voet gevolgd door opwarming van het klimaat.”
Hier ligt dus nogal een opgave. Hoe wij als lokale overheid hiermee omgaan laat zien aan welke kant we staan. Beperken we ons tot koppelkansen dan weten we dat de biodiversiteit onvoldoende verbetert. Er moet fors worden ingezet om onze samenleving een goede toekomst te geven. Dat betekent ook dat er ruim een budget vrij komt voor de uitvoering van het biodiversiteitsplan. Wethouder: kunt u dat toezeggen?
Voorzitter. De wetenschap is duidelijk. De overheid moet werken aan een stevige sociale basis en toekomstgericht denken. Je moet het dak repareren als de zon schijnt. In de gemeente begroting is er NU financiële ruimte. PP vindt dat we dus NU moeten investeren in de toekomst!