Vrijdagavond in het “hoofdkwartier van de Partij voor de Bieren”, huiskamercafé De Borghman te Bredevoort vond het enige live-debat in de gemeente Aalten plaats in het kader van de landelijke verkiezingen. Dat zit zo. Het werkbezoek van Tweede Kamerlid Lisa Westerveld aan de Achterhoek werd door wethouder Joop Wikkerink aangegrepen voor een wat bredere discussie. Samen met collega-wethouder Rik van Lochem bedacht hij dat het leuk zou zijn om de drie kandidaat-kamerleden met “Aaltense roots” bij elkaar te brengen voor een goed gesprek. En dan ook nog in een gezellige huiskamersfeer waar we zouden kunnen laten zien dat een politiek debat ook nog op een normale toonhoogte gevoerd kan worden. Nou dat lukte in alle toonaarden. Wellicht ook de de muziek van Stef Woestenenk die regelmatig de debatten afwisselde met jaren 60 en 70 songs.
Klokslag 7 uur (of iets later) konden we aftrappen. Met de Aaltense kandidaten Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA), Tobias Holtman (ChristenUnie) en Arjan Tolkamp (CDA). Gespreksleiders de wethouders Joop Wikkerink en Rik van Lochem. De zaal goed vol met aanhang en enkele zwevende kiezers.
Waor bu’j van
Eerst maar eens een rondje “waor bu’j van”. Daar kwamen onvermoede gegevens naar voren. Leuk om te horen dat alle kandidaten in een buurtschap geboren zijn: Barlo, Lintelo en IJzerlo. Wel allemaal naar Schaersvoorde via verschillende basisscholen. Er kwamen wat favoriete meesters of juffen voorbij en ook waren de voetballende kandidaten vroeger te vinden bij AZSV.
Wethoudersvragen
Dan hadden de wethouders wat vragen uit hun portefeuille. Rik vanuit jeugdzorg: mag de overheid “achter de voordeur” komen als ouders niet willen inzien dat hun kind hulp nodig heeft. Alle drie zetten de belangen van het kind voorop. Maar erkenden ook dat je daar heel voorzichtig mee moet zijn. Vanuit het publiek kwam het idee om iets aan ouderschapscursussen aan te bieden. Positief. Rik gaf aan dat we dat natuurlijk ook als gemeente al doen via de consultatiebureau’s, de projecten vanuit het Preventie Platform Jeugd, GGD. Maar je moet wel toegeven dat op dat aanbod vaak mensen afkomen die het eigenlijk wel weten. Joop wilde natuurlijk weten wat de partijen in petto voor ons hebben als het gaat om de bestaanszekerheid. Ook weer nette politiek-correcte antwoorden. Bestaanszekerheid is meer dan inkomen, ook leefbaarheid, woning, gezondheid. En ja ook minimum loon. Dat gaat bij de CU naar 18,– en bij GL-PvdA naar 19,– CDA noemde geen concreet bedrag. Vanuit de zaal de opmerking richting GL-PvdA: ook de 3 miljoen uitkeringen stijgen dan mee. Waar betaal je dat van. De korte versie van het antwoord: bij grote vermogens, rijke mensen en buitensporige bedrijfswinsten.
Tijd voor de vrije ronde
Na het muzikaal intermezzo kreeg ieder vijf minuten om zijn/haar programma toe te lichten. Dat ging keurig binnen de tijd. Natuurlijk was te verwachten dat het over wonen ging. Vanuit de zaal werd daarover doorgevraagd. Elke partij noemt zo’n beetje als het om wonen gaat het getal van 100.000 per jaar. Hoe ga je dat fiksen en betalen. Volgens Arjan (CDA) Eerst van het stikstof slot af. Dan bouwregels versoepelen en bezwaren sneller afhandelen. Bij GroenLinks CDA krijgen de woningcorporaties de belangrijkste rol. Zij moeten weer flink aan de bak en worden ondersteund met miljarden. ChristenUnie noemde nog dat onterecht de asielzoekers als groep van de grote groep migranten de schuld krijgen van het woningtekort, maar dat is volgens hen onjuist. Ieder noemde bedragen die in de woningbouw geïnvesteerd moeten worden. Het vraagstuk wie die woningen moet bouwen bleef wat onderbelicht. Bij bestaanszekerheid kwam nog een concreet idee van het CDA: 1 betaal- en-ontvangstdag van lonen, uitkeringen e.d. Overigens een idee dat ook op tafel kwam bij het bezoek van Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA ) in zijn gesprek met de werkgroep armoedebeleid in de gemeente Aalten. Als er een kabinet komt met enkele van de aanwezige partijen erin kan dat mooi in het regeerakkoord. Klimaat was ook nog een onderwerp. GroenLinks-PvdA wil fors blijven investeren om de klimaatdoelen te halen. Zeker omdat de gevolgen van de klimaatcrisis vooral bij de armen neerdalen. ChristenUnie ook, maar legt ook nadruk op haalbaarheid (elektrische auto’s zijn erg duur), CDA-er Tolkamp gaf aan dat –ook na vragen uit de zaal- ook het CDA de Europese klimaatdoelen wil halen. Er was verder brede sympathie voor het idee om de post ontwikkelingshulp fors te verhogen ook als om ongebreidelde migratie te voorkomen. Een mooi punt, maar Lisa wees er op dat de hier aanwezige partijen in de huidige kamer slechts een vierde deel of nog minder vormen. Dat moet dus anders.
Polarisatie baart zorgen
De derde ronde ging ook over klimaat, maar dan over het gure politieke klimaat. Een beetje polarisatie is niet erg, het maakt het verschil in opstelling duidelijk, maar de zgn. “affectieve” polarisatie is dodelijk: alles wat een ander zegt is helemaal fout en moet in de meest gruwelijke krachttermen veroordeeld worden. Er kwam wel een soort lijn uit: “geen gouden bergen beloven, die toch niet waargemaakt kunnen worden, wat vooral populisten doen.” Voorbeeldgedrag tonen. Uitleggen waar je staat en wat je vindt en niet alleen maar de “meerderheid van het volk” wil horen. Gevraagd naar tips uit de zaal kwam nog wel een goeie: “fact-checking”; ook kamerleden zelf maar ook de media hebben de taak om de meningen die als feiten gepresenteerd worden te checken op hun waarheidsgehalte.
Partij voor de Bieren
Tenslotte kreeg Chiel Epping van de Borghman het laatste woord. Tijdens de corona-tijd waren hij en Gerco van de Borghman begonnen met verkiezingsaffiches met een parodie op allerlei teksten. In plaats van Doorgaan werd het dan voor de Partij van de Bieren de kreet “Doordrinken”!. Deze verkiezingstijd is de leus geworden: “Nuchter blijven is een kunst”. Voor deze avond aangevuld met “En nuchter blìjven is een keuze”. Vervolgens kregen de gasten als presentje een fles Borghman-bier.
De reacties op socials en in de zaal waren bijzonder positief over de sfeer, de inhoud en de organisatie van deze avond. Een beetje chagrijn was wel te voelen vanwege een nogal luidruchtig groep rode petjes in het café, maar dat is het risico als je in een huiskamer bij elkaar komt: daar zitten ook wel andere mensen.
